Internationaal onderzoek naar spijt onder ouderen biedt een universele Top 5, waar we allemaal wat van kunnen leren. Vooral als het gaat om levensgeluk. Leven en werken volgens het eigen innerlijk kompas blijkt cruciaal in het wel of niet ervaren van spijt aan het einde van je leven.
- Ik zou willen dat ik de moed had gehad om een leven te leiden dat trouw was aan mezelf, niet aan de verwachtingen van anderen: Veel mensen realiseren zich pas laat dat ze hun eigen dromen en verlangens opzij hebben gezet om aan de verwachtingen van anderen te voldoen. Dit kan leiden tot een gevoel van onvervuldheid en gemiste kansen.
- Ik zou willen dat ik niet zo hard had gewerkt: Hoewel hard werken vaak wordt gezien als een deugd, komt het op het sterfbed vaak naar voren dat mensen te veel tijd hebben besteed aan hun werk en te weinig aan hun persoonlijke leven en dierbaren. Dit kan leiden tot spijt over gemiste momenten met familie en vrienden.
- Ik zou willen dat ik de moed had gehad om mijn gevoelens te uiten: Veel mensen houden hun ware gevoelens voor zichzelf uit angst voor afwijzing of conflicten. Op hun sterfbed realiseren ze zich dat het uiten van hun emoties en het delen van hun innerlijke wereld hen zou hebben geholpen om eerlijker en authentieker te leven. Dit geldt ook voor mensen die niet konden of durfden te leven naar een eigen identiteit en geaardheid.
- Ik zou willen dat ik contact had gehouden met mijn vrienden: Het onderhouden van vriendschappen kan moeilijk zijn in de drukte van het dagelijks leven, maar op het sterfbed komt de waarde van deze relaties naar voren. Mensen voelen vaak spijt dat ze niet actiever hebben geprobeerd om hun vriendschappen te onderhouden.
- Ik zou willen dat ik mezelf had toegestaan gelukkiger te zijn: Veel mensen beseffen te laat dat ze zichzelf te veel hebben laten beperken door angst, onzekerheid of vastgeroeste gewoonten. Het spijt hen dat ze niet meer hebben genoten van de kleine dingen in het leven en niet meer hebben geprobeerd om hun geluk te vinden. Deze vorm van spijt vernmen we vaker bij 50+ vrouwen die zichzelf op de tweede plaats hebben gezet.
Interessante literatuur over spijt:
Bronnie Ware,The Top Five Regrets of the Dying: A Life Transformed by the Dearly Departing (ook in het Nederlands verkrijgbaar bij Bruna Uitgevers)
Daniel Pink, The Power of Regret (ook in het Nederlands verkrijgbaar onder de titel 'De kracht van spijt. Hoe terugblikken je vooruit helpt'). Zie ook: The World Regret Survey
Newall NE, Chipperfield JG, Daniels LM, Hladkyj S, Perry RP. Regret in Later Life: Exploring Relationships between Regret Frequency, Secondary Interpretive Control Beliefs, and Health in Older Individuals. The International Journal of Aging and Human Development. 2009;68(4):261-288.
Voor de bovenstaande opsomming van de Top 5 heb ik gebruik gemaakt van een artikel van Juglen Zwaan